فرآیند تولید ایزوپروپیل الکل
ایزوپروپیل الکل یک ترکیب آلی است که با نام‌های ایزوپروپانول و 2-پروپانول نیز شناخته می‌شود. این ترکیب شیمیایی در گروه ترکیبات الکل‌ها قرار دارد و بسیار اشتعال پذیر است. ایزوپروپیل الکل اولین بار در سال 1920 توسط شرکت Standard Oil با هیدرات کردن پروپن برای اکسیداسیون استون تولید شد. مایع ایزوپروپیل الکل، بویی تند و شدید، شبیه به تمام الکل ها دارد. فرمول مولکولی این ترکیب آلی به صورت C3H8O نمایش داده می‌شود. ایزوپروپیل الکل خوراکی نمی‌باشد.
ایزوپروپیل الکل در بدن انسان نسبت به سایر الکل‌های خوراکی به صورت متفاوتی متابولیزه می‌شود. در نتیجه نوشیدن حتی مقداری اندک از آن می‌تواند خطرات جبران ناپذیر و حتی مرگباری در پی داشته باشد. در ساختار مولکولی این ترکیب آلی، گروه هیدروکسید روی کربن شماره 2 قرار گرفته است؛ بنابراین، 2-پروپانول، یک الکل نوع دوم است. شکل (1) نشان دهنده ساختار مولکولی این الکل است.
شکل (1): ساختار مولکولی ایزوپروپیل الکل
کشورهای امریکا، آلمان، هلند، ژاپن و افریقای جنوبی بزرگترین کشورهای تولید کننده ایزو پروپیل الکل در جهان به شمار می‌روند. تقاضای جهانی جهت خرید این ماده نسبت به سایر الکل‌ها بالاتر است زیرا ایزوپروپیل الکل بعد از اتیل الکل، قیمت پایین تری دارد. شکل (2) نشان دهنده بازار جهانی ایزوپروپیل الکل بر اساس گریده‌های مختلف این ماده شیمیایی است.
شکل (2): بازار جهانی ایزوپروپیل الکل بر اساس گریده‌های مختلف آن
تولید ایزوپروپیل الکل
دو روش اصلی برای تولید ایزوپروپیل الکل وجود دارد که در هر دو روش از پروپن به عنوان ماده اولیه استفاده می‌شود. این دو روش عبارتند از:
- آبدهی مستقیم پروپیلن با کمک کاتالیزور اسیدی همگن
- آبدهی غیر مستقیم پروپیلن با کمک کاتالیزور اسیدی ناهمگن
کاربردهای ایزو پروپیل الکل
بیشتر حجم تولیدی ایزوپروپیل الکل برای تولید مواد شیمیایی کشاورزی، دارویی، کاتالیزورهای فرآیندی و حلال‌ها مصرف می‌شود. ایزوپروپانول در واکنش های هیدروژن گیری، اکسیداسسیون، استری، اتری، آمین دار و هالوژندار شدن، خیلی آسان تر از الکل های نوع اول مثلا پروپیل الکل نرمال یا اتیل الکل به کار می‌رود. از جمله دیگر کاربردهای ایزوپروپیل الکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ماده اولیه صنایع شیمیایی: تولید استون و سایر مشتقات آن، انواع شیشه شورها، ضد عفونی کننده‌ها، رنگبرها،
صنایع پزشکی: با توجه به خاصیت ضد باکتریایی آن در صابون‌ها و لوسیون‌ها و در عمل‌های جراحی به عنوان عامل ضد عفونی کننده‌ی پوست می‌باشد و ساخت آنتی بیوتیک‌ها
سوخت: به عنوان مواد افزودنی سوختی جهت جلوگیری از انباشت آب در لوله‌های سوخت رسانی
صنایع آزمایشگاهی: به عنوان یک ضد عفونی کننده برای تمیز کردن تجهیزات و سطوح
صنعت چاپ: به عنوان حلال