ماده شیمیایی کربن اکتیو
ماده شیمیایی کربن اکتیو به گروهی از مواد کربنی متخلخل و سطح داخلی بالا گفته می‌شود که به دلیل مساحت داخلی قابل توجه، ساختار متخلخل و منفذی، ظرفیت جذب بالا، قابلیت فعال‌سازی مجدد سطح و همچنین قیمت پایین در مقایسه با جاذب‌های غیر آلی مانند زئولیت یک ماده منحصر به فرد می‌باشد. زغال فعال شده یا کربن اکتیو نشان دهنده یک سری از مواد جذب کننده سطحی، با جنسی زغالی و شکل کریستالی می‌باشد که در ساختار داخلی آن روزنه‌های زیادی وجود دارد. شکل (1) نشان دهنده چگونگی فرآیند جذب در فضای متخلخل کربن فعال است.
شکل (1): چگونگی فرآیند جذب در فضای متخلخل کربن فعال
انواع کربن اکتیو
- کربن اکتیو پودری: کربن اکتیو پودری یا پودر کربن فعال سایز کمتر از ۱ میلی متر و قطر متوسط بین 15/0 تا 25/0 میلی متر دارد.
- کربن اکتیو اکسترود یا میله‌ای: کربن اکتیو میله‌ای یا کربن اکتیو مدادی به شکل استوانه‌ای است و قطری بین 8 تا ۱۳۰ میلیمتر دارد.
- کربن اکتیو گرانول: کربن اکتیو گرانول در مقایسه با کربن اکتیو پودری سایز ذرات نسبتاً بزرگ‌تر و در نتیجه سطح خارجی کوچک‌تر دارند.
مزیت مهم کربن اکتیو پودری مقدار بالای سطح فعال در واحد حجم است، اما به دلیل اندازه ریز ذرات افت فشار بالایی را ایجاد می‌کند. برای تهیه کربن اکتیو میله‌ای، کربن اکتیو پودری را با یک پیوند دهنده به هم متصل کرده و درون یک بسته استوانه‌ای شکل قرار می‌دهند. بکربن فعال گرانولی ه دلیل سرعت بالای نفوذ گازها و مایعات این نوع کربن برای جذب و بخار مناسب می‌باشد. کربن گرانول برای تصفیه آب، بوزدایی وجداسازی مواد موجود در جریان‌ها و نیز در حوضچه‌های اختلاط سریع استفاده می‌شوند.
استفاده از کربن اکتیو برای استخراج طلا
به علت حساسیت جذب طلا در سیستم الوشن بیشتر کارخانه‌های فرآوری طلا از اکتیو کربن بر پایه نارگیل در استخراج طلا استفاده می‌کنند. میزان ظرفیت جذب بالا اکتیوکربن پوست نارگیل بالاترین میزان جذب و کمترین میزان خاکستر (Ash) را بین اکتیوکربن‌ها دارا است و این خصوصیت باعث می‌شود که این نوع اکتیو کربن راندمان بالاتری در فرآیندهای استخراج طلا داشته باشد.
از طرف دیگر کربن اکتیو پایه نارگیل استحکام و مقاومت به خردایش بالایی دارد. پوست نارگیل در حالت طبیعی استحکام بالایی دارد و به طبع آن اکتیو کربن حاصل از آن نیز بالاترین مقاومت را نسبت به اکتیو کربن‌های دیگر دارد. لذا به علت استحکام بالای این ماده در فرآیند تولید طلا میزان هدر رفت طلا کاهش می‌یابد. شکل (2) نیز نشان دهنده فرآیند استخراج طلا با استفاده از جاذب کربن فعال پایه نارگیل است.
شکل (2): فرآیند استخراج طلا با استفاده از جاذب کربن اکتیو پایه نارگیل