متیلن کلراید چیست ؟
متیلن کلراید که با نام دی کلرو متان نیز شناخته می شود، ماده ای شفاف، بی رنگ، غیر محترقه و مایعی فرار بوده و دارای فرمول مولکولی CH2Cl2 و وزن مولکولی 927/84 گرم بر مول است. شکل (1) نشان دهنده فرمول ساختاری متیلن کلراید است.
شکل (1): فرمول ساختاری متیلن کلراید
متیلن کلراید یک هیدروکربن کلر است که به عنوان ماده بیهوشی استنشاقی استفاده می شود و در غلظت های بالا به عنوان ماده مخدر عمل می کند. این ماده شیمیایی دارای بویی خوشایند و شیرین است و هنگامی که به آن گرما داده می شود، دودی بسیار سمی از خود منتشر می کند. دی کلرو متان به راحتی نمیسوزد، با حرارت دادن و تجزیه متیلن کلراید گاز فسفژن تولید میشود که بسیار سمی میباشد و استنشاق این گاز موجب تحریک بینی ، گلو شده و بر روی سیستم عصبی تاثیر میگذارد .
از عوارض متیلن کلراید می توان به تاثیرات شدید استنشاق متیلن کلراید در انسان شامل اثرات مخرب در سیستم عصبی اشاره کرد. مطالعات تاثیرات این ماده در حیوانات نشان داده که میزان سرطان در کبد و ریه در اثر استنشاق این محصول شیمیایی ایجاد می گردد. جدول (1) نشان دهنده مقدار محدودیت قرارگیری در معرض متیلن کلراید در محیط کار در کشورهای مختلف است.
ردیف کشور مقدار مجاز (ppm)
| ردیف | کشور | مقدار مجاز (ppm) |
| 1 | استرالیا | 50 |
| 2 | بلژیک | 50 |
| 3 | کانادا | 50 |
| 4 | چین | 200 |
| 5 | فرانسه | 50 |
| 6 | ژاپن | 50 |
| 7 | امریکا | 25 |
| 8 | انگلیس | 100 |
مهم ترین روش تولید دی کلرو متان به این صورت است که در مرحله اول، واکنش هیدروژن کلراید و متانول منجر به تولید متیل کلراید می شود. متیل کلراید اضافی با کلراین مخلوط می گردد و واکنش می دهد که منجر به تولید متیلن کلراید، کلروفوم و کربن تتراکلراید به عنوان محصول می گردد.
از جمله کشورهای تولید کننده عمده متیلن کلراید می‌توان به کشورهای مانند آمریکا، هلند، سوییس، بلژیک، فرانسه، ژاپن و هند اشاره کرد.
ارزش بازار و تجارت جهانی این ماده حدود 710 میلیون دلار در سال 2015 بوده است و پیش بینی می شود این بازار تا سال 2020 با رشد 75/4 همراه شده و به حدود 893 میلیون دست پیدا کند.
از جمله کاربردهای متیلن کلراید می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- صنایع رنگ: به عنوان حلال برای حذف پوشش‌های رنگی از انواع سطوح استفاده می شود.
- صنایع غذایی: به عنوان یک حلال استخراجی در صنایع تولید مواد غذایی و نوشیدنی استفاده می شود.
- صنایع حمل و نقل: برای روغن زدایی از روی سطوح و قطعات فلزی مانند اجزای هواپیما و خط راه آهن و تجهیزات استفاده شود. همچنین از بخار متیلن کلرید برای حذف روغن و گریس از قطعات ترانزیستور خودرو، موتور دیزل و قطعات هواپیما و مجموعه قطعات فضاپیما استفاده می کنند.
- صنایع پزشکی: جهت استخراج مواد شیمیایی و تهیه دارو مانند استروئید، آنتی بیوتیک ها و ویتامین ها استفاده می شود.
- دیگر کاربردها: در تولید فیلم های عکاسی، الیاف مصنوعی، چسب، جوهر چاپ و تخته مدار چاپی از این ماده استفاده می شود.