مازوت و مشکلات استفاده از آن
مازوت در واقع یک نفت کوره با ویسکوزیته بالا و کیفیت پایین می باشد که در پالایش نفت خام پس از نفتا، بنزین و نفت سفید بدست می‌آید. مازوت کاربرد‌های بسیاری دارد. برای گرمایش مراکز تجارتی و صنعتی، سوخت کشتی‌ها و سوخت پشتیبان برای اوج گیری نیروگاهها در مواردی که گاز طبیعی موجود نیست استفاده می شود، اما بسیار آلوده کننده تر از سوخت گاز طبیعی می‌باشد. در حقیقت این ارزان‌ترین سوخت مایع در دسترس می باشد.
مازوت به طور عمده توسط کشورهای روسیه، قزاقستان، آذربایجان، ترکمنستان و ایران تولید می‌شود. از عوامل مهم در درجه‌بندی این سوخت باید به محتوای سولفور آن اشاره کرد که بستگی به ماده اولیه ای دارد که از آن مازوت را بدست می آورند. درصد سولفور در این ماده از نیم درصد تا سه و نیم درصد می تواند باشد.
در اثر سوزاندن سوخت‌های فسیلی حاوی گوگرد همچون مازوت، ترکیباتی موسوم به Sox منتشر می‌شوند که برای سلامتی مضر می باشند. زمانی که غلظت این گاز در هوا به بیش از 500ppb برسد، بوی بدی خواهد داشت و برای سلامتی بسیار مضر است.
این گاز در غلظت‌های پایین‌تر، درد قفسه سینه، مشکلات تنفسی، قرمزی چشم و افزایش احتمال بروز بیماری‌های قلبی و تنفسی را به همراه دارد. به طور کلی، غلظت معمول این گاز در اتمسفر کمتر از 10ppb ذکر می‌شود که در این غلظت اثر مخربی بر سلامتی نخواهد داشت. اثر دوم سوزاندن مازوت و سایر سوخت‌های گوگردی، تشکیل سولفات‌ها و نیترات‌ها به شکل آئروسول یا ذرات بسیار ریز است که این ذرات معلق با تشدید آلودگی هوا خطر آسم و حملات قلبی و تنفسی را افزایش می‌دهند.
اثر سوم سوزاندن مازوت از منبع انتشار آن فراتر می‌رود و در این حالت اکسیدهای گوگرد به دلیل واکنش در اتمسفر و فاز محلول در آب، به اسید تبدیل می‌شوند. این آئروسول‌های اسیدی تحت شرایط خاص هواشناسی به باران اسیدی تبدیل خواهند شد. این باران‌های اسیدی علاوه بر تاثیر مخرب بر سلامتی انسانها؛ میتواند به حل شدن فلزات سنگین در خاک منجر شود و خاک‌ها نیز دیگر توانایی نگه‌داشتن ریشه درختان را نخواهند داشت. در نتیجه با فرسایش خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی، احتمال بروز سیل افزایش می‌یابد.
در تازه‌ترین مواضع شهرداری تهران، منشا بوی بد تهران شنیده شده؛ استفاده از مازوت غیر استاندارد با غلظت گوگرد بالا در صنایع شهر ری می باشد. غلظت گوگرد در سوخت مازوت تولیدی ایران حدود ۳.۵ درصد است که هفت برابر استانداردهای بین‌المللی برای سوخت کشتی‌ها در آب‌های آزاد است، چه رسد به مصرف آن در شهرها، آن هم تهران که با معضل آلودگی هوا دست به گریبان است.
پالایشگاه‌های ایران به‌طور متوسط روزانه بالای ۶۰ میلیون لیتر نفت کوره تولید می کنند که ۳۵.۵ میلیون لیتر آن صادر شده و بقیه در داخل کشور مصرف می شود. بر اساس قانون جدید سازمان بین‌المللی دریانوردی، غلظت گوگرد سوخت کشتی‌ها باید کمتر از نیم درصد باشد، در حالی که این رقم برای نفت کوره تولیدی ایران ۳.۵ درصد است. این مسئله صادرات مازوت ایران به کشورهای دیگر را دچار مشکل کرده است. برای حل این مشکل بایستی نفت کوره غیراستاندارد ایران به کشورهای منطقه فروخته شود و پالایشگاه‌های مدرن این کشورها غلظت گوگرد آن را کاهش دهند تا برای سوخت کشتی‌ها قابل استفاده باشد.
یکی از بخش‌های مهم مصرف نفت کوره ایران، نیروگاه‌های حرارتی است. آمارها نشان می‌دهد که مصرف نفت کوره در نیروگاه‌های حرارتی از قبیل نیروگاه شهر ری نسبت به پارسال افزایش یافته است. این مشکلات نشان می‌دهد که در ماه‌های آینده در صورتی که چرخه صادرات مازوت ایران نتواند خودش را با مشکلات تازه وفق دهد، شاهد افزایش مصرف مازوت در صنایع داخلی خواهیم بود. امری که پیامدهای جدی منفی زیست محیطی به دنبال خواهد داشت. البته در بعضی از کشورها از قبیل روسیه مازوت را تبدیل به محصولات با ارزشتری از قبیل کک می کنند که این فرایند احتیاج به سرمایه گذاری در این زمینه دارد.