روانکارها و روغن‌های پایه

روانکارها و روغن‌های پایه

روغن های پایه

روغن پایه روغنی است که به عنوان یک پایه برای روانکار به حساب می آید و پس از اضافه کردن مواد افزودنی به آن روانکار نهایی به دست می آید. روغن پایه از لحاظ حجمی مهم ترین جزء تشکیل دهنده روانکارها به حساب می آید و از لحاظ وزنی به طور متوسط بیش از 23 % فرمولاسیون یک روانکار را تشکیل می دهد. در برخی از روانکارها مانند روغن کمپرسور و روغن هیدرولیک 22 % روانکار از روغن پایه و 1% آن از افزودنی ها تشکیل شده است. از طرفی برخی دیگر از روانکارها مانند سیالات فلز کاری گریس ها یا روغن دنده های صنعتی شامل حدود 60 % افزودنی هستند.

روغن پایه را می توان از منابع نفتی و یا از منابع غیر نفتی به دست آورد. امروزه بیشتر روغن پایه های مصرفی در جهان از پالایش نفت خام به دست می آیند و ویژگی های روغن های پایه به دست آمده از نفت وابسته به نوع نفت خام و عملیات پالایش است. از آن جا که نفت خام حاوی ترکیباتی از قبیل هیدروکربن های پارافینیک، نفتنیک و آروماتیک و همچنین ترکیبات گوگرد دار می باشد، روغن های پایه نیز متشکل از این ترکیبات هستند.

عمده ترکیبات تشکیل دهنده ی روغن های پایه نفتی که بر روی خواص روانکار نیز اثر می گذارند، ترکیبات پارافینیک، نفتنیک و آروماتیک هستند. روغن های پایه تفاوت زیادی با یکدیگر در اجزای مولکولی و در نتیجه در خواص فیزیکی و شیمیایی دارند.

روانکارها

روان کننده ها موادی هستند که به منظور کاهش اصطکاک و جلوگیری از فرسودگی قطعات فلزی که در تماس با یکدیگرند به کار می روند. حرکت نسبی دو سطح که در تماس با یکدیگر قرار دارند تنها زمانی امکان پذیر است که روانکار وجود داشته باشد. در دوره های اخیر که صرفه جویی در انرژی و بحث های مربوط به آلایندده ها به کانون مسائل زیست محیطی تبدیل شده اند روانکارها به طور گسترده تری آگاهی های عمومی را به خود جلب از محصولات ناخالص داخلی در بخش اندرژی کشدورهای صدنعتی / کرده اند.

تحقیقات علمی نشان می دهد % 4 غربی با دانش صحیح تریبولوژیکی 2 صرفه جویی خواهد شد. به غیر از کاربردهای مهم روانکارها در در موتورهای احتراق داخلی، خودروها و گیریبکس های صنعتی، توربین ها و سیستم های هیدرولیک کاربردهای وسیع دیگری وجود دارد که نیازند توجه مناسب به روانکارها هستند.

دسته بندی روانکارها

روانکارها را در یک نگاه کلی می توان به دو دسته بزرگ روانکارهای خودرو و روانکارهای صنعتی تقسیم کرد.

روانکارهای صنعتی نیز به دو دسته روغن های صنتی و روانکارهای مخصوص مانند گریس ها، روانکارهای فلزکاری و روان کننده های جامد تقسیم بندی می شوند.

شکل (1) تقسیم بندی انواع روانکارها را نشان می‌ دهد.

شکل (1): تقسیم بندی انواع روانکارها

البته می توان روان کننده ها را از نظر نوع حالت نیز طبقه بندی کرد. روان کننده ها از نظر حالت به چهار دسته روان کننده‌ های گازی، روان کننده های مایع، گریس ها و روان کننده های جامد تقسیم بندی می شوند.

مصرف جهانی روانکارها

در سال 2004 مصرف جهانی روانکارها حدود 2/36 میلیون تن در جهان بوده‌است. از این میزان %53 در صنایع خودرو، %32 در بخش صنعتی، %5 در صنایع دریایی و %10 در صنایع دیگر مورد استفاده قرار گرفته است. جدول (1) نشان دهنده میزان مصرف سرانه روانکارها در جهان در سال 2004 و 2005 است.

جدول (1): میزان مصرف سرانه روانکارها در جهان در سال 2004 و 2005

در حال حاضر بیش از 1700 شرکت تولید کننده روانکار بزرگ و کوچک در سراسر جهان وجود دارد که حدود 200 شرکت به صورت جانبی و در کنار تولیدات دیگر روانکار تولید می کنند و حدود 1300 شرکت به طور اختصاصی به تولید روانکار پرداخته اند. از این میان 11 شرکت بیش از 30 % بازار جهانی روانکارها را به
خود اختصاص داده اند و سایر تولید کنندگان کم تر از 40 % بازار را در اختیار دارند.

در جدول (2) بزرگترین تولید کنندگان روانکار جهان را در سال 2003 به همراه ملیت این شرکت ها آورده شده است.

جدول (2): بزرگترین تولید کنندگان روانکار جهان در سال 2003 به همراه ملیت آن ها