اثر چالش شوک ارزی سال 97 به بازار مواد شیمیایی و چشم انداز آینده بازار مواد شیمیایی ایران
با آغاز شوک ارزی در سال 97 و در مقطع بعدی تثبیت نرخ ارز در محدوده قیمت 4200 تومان، در بازه زمانی فروردین ماه 97 تا مرحله راه اندازی سامانه نیما و سه نرخه شدن ارز ، بازار مواد شیمیایی نیز بدون وقفه دچار ناپایداری بوده است. شدت ناپایداری به حدی بوده که برای فعالان این بخش (شامل تجار مواد شیمیایی ، واردکنندگان، تولید کنندگان مواد شیمیایی و یا محصولات مرتبط و توزیع کنندگان مربوط ) این ناپایداری، به عنوان تنها فرض پایدار بازاربه یک باور محکم تبدیل شده است .
در مقطع آغازین این شوک با تثبیت نرخ ارز روی (4200) تومان ، موج جدی از تقاضا برای واردات ایجاد شد ، به گونه ای که قانونگذار به اعمال محدودیت های رانت زا ، برای فرآیند ثبت سفارش و واردات با تمرکزبرموضوع موادشیمیایی اقدام نمود. در این مرحله عملاً حجم عرضه مواد اولیه و یا به عبارت دیگر میزان تغذیه بازارکاهش پیدا کرد.همانطور که از نظریه تفکر سیستمی پیتر سنگه و به خصوص در بازی معروف نوشابه (Beer game) استنتاج می شود کمبود مقطعی مواد شیمیایی به هر دلیل موجب فشار مضاعف تقاضا روی میزان تقاضای همین مواد خواهد شد.
در نتیجه این فشار مضاعف سمت تقاضا ، تامین کنندگان مواد شیمیایی ارز بر ، اقدام به واردات و تامین این نوع مواد شیمیایی در حجم بالا تر از نیاز واقعی می نمایند. در بازار مواد شیمیایی با ارز مستقیم یا غیر مستقیم ایران نیز در دوره چهارده ماهه منتهی به شهریور 98 این اتفاق افتاده است و با وجود همه محدودیت های حاکمیتی اعمال شده به ثبت سفارش واردات مواد شیمیایی ، هم چنان این قانون تاثیر خود را گذاشته است و از تحرکات فعلی به نظرمی رسد واردات مواد شیمیایی بالاتر از میزان مصرف می باشد.
البته کاهش میزان تولید کارخانجات داخلی و در نتیجه کاهش مصارف ناشی از رکود کلی حاکم بر بازار نیز در پدیده فزونی موجودی از تقاضا تاثیر گذاشته است .
شوک ارزی سال 97 ، محدودیت های حاکمیتی واردات کالا و جو روانی ناشی از تحریم ها باعث شده ، در سال 97 برخی از توزیع کنندگان موجودی خودرا با نرخ هایی بسیار بالاتر از نرخ های جهانی به فروش برسانند. به نظر می رسد در ماه های آتی با کاهش نرخ ارز از یکسو و نزدیک شدن موجودی های انبارها و سفارش های در راه به تاریخ مصرف، شاهد افزایش میزان عرضه ودر نتیجه کاهش قیمت ها تا حد نزدیکی بیشتر قیمت های مواد شیمیایی ارز بر در بازار های داخلی با نرخ های جهانی باشیم.